مقدمه
ونتیلاتور غیر تهاجمی (Non-Invasive Ventilation یا NIV) یکی از پیشرفت‌های مهم در حوزه مراقبت‌های تنفسی است که بدون نیاز به روش‌های تهاجمی مانند لوله گذاری تراشه، به بیماران کمک می‌کنند. این دستگاه‌ها با استفاده از ماسک‌های مخصوص، فشار مثبت هوا را به راه‌های تنفسی بیمار منتقل می‌کنند و برای شرایطی مانند نارسایی تنفسی خفیف تا متوسط، آپنه خواب و بیماری‌های مزمن ریوی کاربرد دارند.
تفاوت NIV با ونتیلاتور تهاجمی
• عدم نیاز به لوله گذاری: در NIV از ماسک بینی یا صورت استفاده می‌شود، در حالی که ونتیلاتورهای تهاجمی نیاز به لوله تراشه دارند.
• کاهش عوارض: ریسک عفونت‌های ریوی (مثل پنومونی مرتبط با ونتیلاتور) و آسیب به حنجره در NIV کمتر است.
• راحتی بیمار: بیماران می‌توانند صحبت کنند، آب بنوشند و حتی گاهی غذا بخورند.
بیشتر بخوانید : اجاره تجهیزات پزشکی از مرکز آفتاب
کاربردهای اصلی ونتیلاتور غیر تهاجمی
1. بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD):
در حملات حاد COPD، NIV با کاهش فشار داخل ریه‌ها و بهبود تبادل گازی، از نیاز به لوله گذاری جلوگیری می‌کند.
2. آپنه خواب (OSA):
دستگاه CPAP (نوعی از NIV) با حفظ فشار مثبت مداوم، از بسته شدن راه‌های هوایی در خواب جلوگیری می‌کند.
3. نارسایی حاد تنفسی (ARDS خفیف):
در برخی موارد ابتدایی ARDS یا ادم ریوی، NIV می‌تواند وضعیت بیمار را تثبیت کند.
4. بیماری‌های عصبی-عضلانی:
برای بیمارانی مانند ALS که عضلات تنفسی ضعیفی دارند، NIV کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.
انواع دستگاه‌های NIV(ونتیلاتور غیر تهاجمی)
• CPAP (فشار مثبت مداوم): فقط یک فشار ثابت ایجاد می‌کند (مثلاً برای آپنه خواب).
• BiPAP (فشار مثبت دو سطحی): فشار دم و بازدم را تنظیم می‌کند (مناسب COPD یا نارسایی تنفسی).
• AVAPS (تهویه با حجم هدفمند): فشار را به صورت خودکار بر اساس نیاز بیمار تنظیم می‌کند.
مزایای NIV
• کاهش عفونت‌های بیمارستانی.
• هزینه کمتر نسبت به ونتیلاتورهای تهاجمی.
• امکان استفاده در منزل برای بیماران مزمن.
معایب و محدودیت‌های ونتیلاتور غیر تهاجمی
• عدم کارایی در موارد شدید: اگر بیمار هوشیاری نداشته باشد یا نارسایی تنفسی شدید باشد، NIV کافی نیست.
• نشت هوا: ممکن است ماسک به درستی فیت نشود و هوا نشت کند.
• تحمل بیمار: برخی بیماران تحمل ماسک روی صورت را ندارند.
نتیجه‌گیری
ونتیلاتور غیر تهاجمی تحولی در درمان بیماران تنفسی ایجاد کرده‌اند. با کاهش نیاز به روش‌های تهاجمی، این دستگاه‌ها هم برای بیماران راحت‌تر هستند و هم عوارض کمتری دارند. البته انتخاب بین NIV و روش‌های تهاجمی باید توسط پزشک و بر اساس شرایط بیمار انجام شود.